به گزارش بررسی، علی باقری سرپرست وزارت امور خارجه ظهر یکشنبه - ۳۱ تیر ۱۴۰۳ - در جلسه هیات وزیران به ارائه گزارشی از عملکرد این وزارتخانه پرداخت و با بیان اینکه «ما دولت را در شرایطی تصویر می‌کنیم که در یک وضعیت سیال نظام بین‌الملل وارد عرصه عمل شد»، اظهار کرد: قبلاً شرایط محیط بین‌المللی دارای نظامات و ثباتی بود، اما شرایط کنونی به ویژه در مقطع اخیر و نبود قدرت محوری در سازوکارهای بین‌المللی و حتی مدعیان اصلی یک جانبه گرایی، شرایط ویژه‌ای را در مناسبات بین‌المللی ایجاد کرد.
وی ادامه داد: این شرایط ویژه می‌توانست برای ما هم فرصت و هم تهدید ایجاد کند، اما دولت سیزدهم رویکردی در عرصه سیاست خارجی اتخاذ کرد که مبتنی بر تنوع راهبردی در مناسبات خارجی بود و این رویکرد یک چابکی و بالندگی به سیاست خارجی داد و عملاً ما شاهد هستیم که در طول سه سال گذشته کشور هیچگاه با بن‌بست مواجه نشد. ما در عرصه‌های متنوع نقش آفرین فعال تعیین کننده و بازیگردان بودیم و در مواردی هم که شرایط منطقه‌ای یا بین المللی وضعیتی را برای ما ایجاب می‌کرد، ما نه یک عنصر منفعل بلکه عاملی تعیین کننده بودیم و در وضعیت‌های مختلف توانستیم منافع کشور و امنیت ملی را تامین کنیم.
سرپرست وزارت امور خارجه تاکید کرد: در عرصه سیاست خارجی دولت سیزدهم چند محور اساسی را دنبال کرد که به نظرم ویژگی اصلی آنها این است که این محورها اجماعی است و معارض ندارد و یکی از هوشمندانه‌ترین سیاست‌های دولت آیت الله رئیسی بود؛ محوری‌ترین این سیاست‌ها، موضوع سیاست همسایگی است که هیچ معارضی ندارد و قطعاً در دولت آینده نیز مورد توجه و پیگیری قرار می‌گیرد و شاهد استمرار آن خواهیم بود. در سیاست همسایگی که نقطه شروع آن از نخستین ملاقات‌های شهید آیت الله رئیسی در بعد از روز تحلیف بود، موضوع اعتماد متقابل سیاسی بین ایران و همسایگان مورد توجه قرار گرفت و تمایل شخصی و نوع راهبری شهید عزیز شرایطی را ایجاد کرد که در یک مدت بسیار کوتاه ما با یک محیط توام با تعامل و همکاری میان ایران و همه همسایگان مواجه بودیم.
باقری عنوان کرد: دومین ویژگی سیاست همسایگی، تشکیل ائتلاف‌های چند جانبه کوچک بود که این سیاست نیز یکی از راهبردهای دولت شهید رئیسی در سیاست خارجی بود که توانست با تشکیل هسته‌های مختلف در میان کشورهای همسایه و منطقه چهارچوب‌های کارکردی را برای پیشبرد اهداف سیاست خارجی ایجاد کند.
وی ایجاد معادله متوازن بین محیط، فرهنگ، تمدن و همچنین محیط سیاسی- امنیتی پیرامونی را از دیگر ویژگی‌های سیاست همسایگی دولت سیزدهم عنوان کرد و افزود: ما با ۱۵ کشور همسایه هستیم که این همسایگان از نظر سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و رویکردهای جهانی پیوندشان با قدرت‌های بزرگ جغرافیایی ساختار حکومتی و نظامی عمده آنها با هم متفاوت است. اینکه یک سیاست محوری در تهران اتخاذ شود و بتواند یک همبستگی جمعی را در منطقه ایجاد کند که حتی در شرایطی که بعضاً اخلالگران و تروریست‌ها تلاش کردند که معارضه‌ای بین ایران و همسایگان ایجاد کنند، این سیاست همسایگی آنقدر حکیمانه بود که به راحتی توانست این وضعیت را مدیریت کند و ما در شرایط بسیار مطلوب و رو به جلویی در مقایسه با قبل قرار بگیریم.
سرپرست وزارت امورخارجه تاکید محوری بر مسئله چند جانبه‌گرایی را از دیگر محورهای سیاست خارجی دولت سیزدهم مطرح کرد و گفت: امروز دنیا و حتی خود آمریکایی‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که یک جانبه‌گرایی نه تنها راه حل نیست بلکه بن‌بست است؛ آمریکا در عمل نشان داده است که نمی‌تواند معضلات اساسی جامعه بین‌المللی را حل کند، بلکه خودش نیز به یک معضل تبدیل شده است؛ بنابراین سیاست هوشمندانه چند جانبه‌گرایی از آغاز دولت آیت الله رئیسی با الحاق جمهوری اسلامی ایران به سازمان همکاری‌های شانگهای ایجاد شد. از زمان درخواست عضویت ایران در شانگهای تا زمان عضویت ایران در این سازمان شاید حدود ۲۰۰ ماه طول کشید، اما عضویت ایران در بریکس با تدبیر و هوشمندی که شخص آیت الله رئیسی در عرصه سیاست خارجی داشتند، کمتر از ۱۲ ماه طول کشید و ایران توانست در کمتر از یک سال به این مجموعه ملحق شود. ملحق شدن ایران به این دو پلتفرم بین المللی شانگهای و بریکس که یکی بزرگترین ساز و کار سیاسی امنیتی بین المللی خارج از چهارچوب یک جانبه‌گرایی و دیگری بزرگترین ساز و کار اقتصادی تجاری بین المللی خارج از یک جانبه‌گرایی است به این معناست که ایران از همکار این کشورها که قدرت‌های مهم کشورهای دنیا هستند، به یک شریک راهبردی در تصمیم‌گیری در کنار آنها تبدیل شد.